عوامل موثر در بهبود کیفیت تدریس

"تدریس فرایند پیچیده وازقبل برنامه ریزی شده ای است که توسط معلم در کلاس اجراء می شود وهدف عمده اش ایجاد درگیری وتعامل عینی وذهنی یادگیرنده بامطالب یادگرفتنی می باشد."

از نظر کومیز عوامل درون مدرسه ای موثردرتدریس عبارتند از:

1- اهداف آموزش 2- برنامه های درسی 3- معلمان 4- روش های تدریس 5- تکنولوژی آموزشی

یادگیری دانش آموزان درمدارس به عوامل بسیار زیادی ازجمله:

"سوابق خانوادگی –انگیزه دانش آموزان از تحصیل - برنامه ریزی درسی – زمان اختصاص یافته به آموزش وتمرین – توانایی دبیران دراداره کلاس –موقعیت وتحصیلات دبیران ورفتار انان درکلاس بستگی دارد"

از جمله عواملی که می تواند در بهبود کیفیت تدریس موثر واقع شود عبارتند از:

1-شناخت دانش آموزان وصمیمی بودن با آنها(سوابق خانوادگی،شخصیتی،بیماری،ذهنی و...)

شهید ثانی دراین زمینه می فرماید:

"معلم باید باهریک ازدانش آموزان،درخور مقام وپایه علمی وبر حسب اقتضاء فهم واستعداد آنها سخن گوید.باشاگردی که دارای نیروی تشخیص قوی می باشد،به طور فشرده سخن گوید،برای دیگران به ویژه کسانی که گرفتار رکود وتوقف ذهنی هستند،مطلب را بابسط وتفصیل بیشتری توضیح دهدوبرای کسانی که جزءباتکرارمساله وتوضیح دوباره ی آن نمی توانند مطلب رادرک کنند،سخن وبیان خویش راتکرار کنند"

یکی ازشاگردان شهید مطهری (ره)می گوید:

"برخورد ایشان بسیار متین وتوام بامهربانی بودوبسیارخوشروبودند،خیلی با محبت بودند وباحرارت وشور برخورد می کردند،برخورد ایشان باشاگردانشان مانند برخورد دورفیق بود."

2-ایجاد انگیزه وتشویق دانش آموزان

مسائل فکری رانمی توان بازور واجبار به دیگران یاد داد،بایدانگیزه لازم برای یادگیری درافراد ایجاد نمود تا خودشان به طوردلخواه به فراگرفتن آن امور بپردازند.

3-مشارکت دانش آموزان درفرایند یادگیری(به تفکر واداشتن دانش آموزان وایجاد مساله برای آنها)

تحقیقات فلندر که معروفیت جهانی دارد نشان داد که آن د سته از معلمانی که باروش غیر مستقیم تدریس می کنند،کارائی بیشتری نسبت به معلمانی دارند که ازاین روش استفاده نمی کنند.

4- به کاربردن شیوه های مناسب تدریس

معلم همواره باید راهنما وکارگردان کوشش هایی باشد که برای کلاس برنامه ریزی شده است وکلاس درس باید به صورت کارگاه فعالی باشدکه دانش آموزان درآنجابه کار وکوشش ذهنی وعملی اشتغال داشته باشند.

5-مراعات اصول ارائه مطالب

ویتروک پس ازانجام تحقیقاتی اصول زیر راسفارش نمود:

مرور وبررسی تکالیف قبلی دانش آموزان- ارائه مطالب جدید – راهنمائی دانش اموزان برای انجام تمرینات جدیدومطلع شدن ازمیزان فهم دانش آموزان ازدرس جدید - انجام بازخورد – دادن تمرینات جدیدومرور هفتگی وماهانه مطالب درسی.

رعایت این اصول می تواند جلو خیلی از مشکلات رابگیرد ودلیل آن نتایج تحقیقات زیر است:

"علل عمده ی غیبت دانش آموزان دختر دبیرستانی درتهران،خستگی ناشی از شیوه ی تدریس معلمان،نارسایی برخی از دروس وغیرقابل فهم بودن آنها ویکنواخت بودن برنامه های درسی بوده است"

6-برقراری نظم وانضباط درکلاس

منظور ازنظم،ساکت وآرام بودن وگوش دادن به حرفهای معلم نیست بلکه متنوع ودوست داشتنی بودن جو کلاس است که هر دانش اموز احساس آرامش ودلبستگی به کلاس داشته باشد

نتایج تحقیقات دراین زمینه می گوید:

علل مهم بی انضباطی دانش آموزان،عدم تسلط علمی وتجربی معلمان وعدم آشنایی آنها بااصول ومهارت های تدریس دانسته اند.

علاوه بر توانایی ها ومهارت های معلم،چگونگی شخصیت معلم نیزمی تواند نقش عمده ای درایجاد انضباط کلاس داشته باشد.

سپرد هم معتقد است درجایی که دانش آموزان معلم خود را قلبا دوست ندارند،انضباطی وجود نخواهد داشت وبی انضباطی گاهی طغیانی بر علیه معلمی است که شاگردان اورادوست ندارند.

7-استفاده از وسائل وامکانات کمک آموزشی:

8-ایجاد شرایط فیزیکی مناسب در کلاس.

9- ارزشیابی مستمر دانش آموزان:

تدریسی موفق است که اکثریت دانش آموزان مطالب درسی راخوب بفهمند وبرای اینکه بدانیم مطالب درسی را فراگرفته اند یا نه؟،باید باسوال کردن،دادن تست های کوتاه درپایان هرکلاس،انجام تست های ماهیانه و... بازخورد آنها راسنجیaد.

در پایان باید گفت معلم خوب می تواند مانند معماری توانا،با کمترین امکانات، بهترین بازده را داشته باشد.