هنر بیان

کتاب هنر بیان (چگونه در هر موقعیتی قدرتمند ظاهر شویم؟)، نوشته برایان تریسی و ترجمه زهرا نسیمی می باشد. برایان تریسی یکی از سخنوران برجسته آمریکا در امور تجاری، یکی از پرفروش ترین نویسندگان و یکی از مشاوران و مربیان برجسته در زمینه رشد فردی و حرفه ای در جهان امروز است. وی سالانه در حضور 250000 نفر از مردم در مورد مسائل مختلف از موفقیت و مدیریت فردی گرفته تا مدیریت کارآمد، خلاقیت و فروش به ایراد نطق می پردازد. وی بیش از 40 کتاب به رشته تحریر درآورده و بیش از 350 برنامه آموزشی صوتی و تصویری تهیه نموده است.

توانایی سخن گفتن با مخاطب عامل مهمی در موفقیت هر فرد به شمار می آید. خوب سخن گفتن می تواند احترام دیگران را به همراه داشته باشد، ارزش و اعتبار شما را افزایش دهد و توجه افرادی را که می توانند شما را یاری رسانده و درها را به رویتان بگشایند، جلب نماید. باارزش ترین دارایی شما چیست؟ البته ذهن شما! یکی از با ارزش ترین مهارت هایی که در اختیار دارید، توانایی خوب اندیشیدن و ابراز خود به صورت آشکار است. تنها راهی که می توانید از آن طریق، مهارت خود را در یک زمینه نشان دهید، بیان نظرات و عقاید تان به طور آشکار و به صورت نوشتاری است. هنگامی که خوب سخن بگویید، مردم می گویند: «او واقعاً در مورد آنچه سخن می گوید آگاهی کامل دارد.»

برایان تریسی در کتاب هنر بیان در مورد اهمیت تقویت و استفاده از ذهن به منظور سازمان دادن به افکار و جملات درجهت کسب آگاهی و هشیاری نسبت به اظهارات و نحوه بیان، سخن می گوید. فصل اول کتاب در مورد هنر سخنوری و بلاغت و توانایی متقاعد کردن دیگران است. فصل دوم در مورد برنامه ریزی و آمادگی برای یک سخنرانی موفقیت آمیز می باشد. تریسی در فصل سوم درمورد تقویت مهارت ذهنی و افزایش اعتماد به نفس به منظور از بین بردن ترس از سخنرانی در حضور جمع سخن گفته است. در فصول چهارم و پنجم در مورد شروع سخنرانی به شکلی مقتدارنه و تأثیر گذار و همچنین در مورد چگونگی تسلط بر جلسات سخنرانی در حضور تعداد کمی از افراد صحبت شده است. برایان تریسی در فصول بعدی کتاب در مورد تحت تأثیر قرار دادن جمع کثیری از مخاطبان، تکنیک های صوتی قدرتمند و همچنین تکنیک های سخنرانان ماهر، راهنمایی ها و راهبردهای جالبی ارائه داده است. مطالعه این کتاب را به علاقه مندان توصیه می کنم و در ادامه خلاصه ای از فصل هفتم کتاب را آورده ام:

سکوی مهارت: تحت تأثیر قرار دادن جمع کثیری از مخاطبان

لازم به ذکر است که هر چقدر سخنرانی کوتاه تر باشد، آمادگی و دقت بیشتری لازم است تا بتوانید در مدت زمانی که به شما اختصاص داده شده است آن را انجام دهید. اگر تمام روز فرصت دارید سخنرانی کنید، می توانید این زمان را با بیان داستان ها، مثالها و نکات مختلف درباره موضوع سخنرانی پر کنید. اگر تنها 20 دقیقه فرصت دارید، باید با تأمل تنها بر بخشهای اصلی که برای فهماندن پیام تان به مخاطب لازم است تمرکز کنید.

عناصر اصلی هر سخنرانی موفق

مقدمه و سرآغاز : هنگامی که برای ایراد نطق از جا برمی خیزید می توانید اولین تأثیر مثبت را به خوبی در مخاطبانتان ایجاد کنید. در اینجا آمادگی نقش اساسی دارد. برای این کار می توانید بالای یک برگه عنوان سخنرانی را یادداشت کرده و سپس هر نکته ای را که می توانید به آن اشاره کنید یا در سخنانتان بگنجانید، یادداشت نمایید سپس نکات مختلف را بازبینی کنید و به مرتب کردن و دسته بندی آنها بر اساس نکات اصلی سخنرانی بپردازید. مجدداً مطالب را ویرایش کنید تا جایی که از آهنگ، ساختار و روان بودن کلام آن رضایت داشته باشید. می توانید مطالب را ضبط کرده و به آنها گوش دهید تا بتوانید مطالب مهم را مجدداً بازنویسی کنید.

تمرین بسیار، کار را عالی می سازد : بسیاری از افراد معتقدند که نطق آبراهام لینکلن، بهترین قطعه خطابه به زبان انگلیسی می باشد. وی جمله و عبارات مختلفی را تمرین کرده بود تا سرانجام توانست نطق عالی اش را ایراد کند.

مکان را بررسی کنید : ترجیحاً یک روز قبل، به محل سخنرانی سری بزنید و در آنجا قدم بزنید و با تمام جزئیات آنجا آشنا شوید. جایگاه سخنرانی، سیستم صوتی، روشنایی و جایگاه مخاطبان را بررسی کنید.

با مخاطبان اختلاط کنید : قبل از شروع سخنرانی با برنامه ریزی جلسه، میزبان ها و در صورت امکان برخی از افرادی که در میان مخاطبان خواهند بود اختلاط کنید. خود را معرفی کنید، نامشان را جویا شوید، و بکوشید کمی در مورد آنها اطلاعات کسب کنید. هدف شما این است که احساسی در شرکت کنندگان ایجاد کنید. می خواهید بدانید آنها چه افکار و احساسی دارند و از همه مهم تر، مایلید احساس کنند که شما و آنها در یک سطح قرار دارید.

به سخنرانی های قبل گوش دهید : اگر سخنرانی شما بعد از یک یا چند سخنرانی دیگر انجام می شود، این نکته اهمیت دارد که زودتر به جلسه بیایید و به سخنرانان قبلی گوش فرا دهید و از آنچه قبل از شما به مخاطبان گفته شده است اطلاع داشته باشید.

محدوده سخنرانی خود را مشخص کنید. لازم است صحبت هایتان را از قبل برنامه ریزی و تنظیم و بازبینی نمایید.

زمان نمایش : هنگامی که معرفی شدید نفس عمیقی بکشید و جسورانه و با اطمینان به روی جایگاه قدم بگذارید. از معرف خود با دست دادن قدردانی نمایید و لبخندزنان رو به مخاطبان نمایید. چند لحظه ساکت بمانید، بگذارید مخاطبان در جای خودشان مستقر شوند و توجه شان را به شما معطوف کنند. بگذارید چشمانتان به آرامی روی تمام مخاطبان به گردش درآید. آنها را به چهار بخش تقسیم نمایید: دو قسمت در جلو و دو قسمت در عقب. فردی را در وسط هر بخش انتخاب کنید و با چشمانتان به طور مرتب روی وی تمرکز کرده و سپس بازگردید. سخن خود را با جمله ای آغاز کنید که به سرعت توجه مخاطبان را به شما جلب کند، به خواسته، نگرانی یا مشکل مشترک مخاطبان اشاره نمایید.

چند نکته مهم جهت انتقال مناسب پیام به مخاطبان

1) به منظور تفهیم بهتر مطالب، به نقل داستانی مرتبط با موضوع بپردازید.

2) هر دو نیمکره مغز را فعال کنید: نیمکره چپ مغز منطقی، کاربردی، تحلیلی و غیر احساسی است. ما از این بخش از مغز به منظور دریافت همه نوع اطلاعات استفاده می کنیم. از طرف دیگر نیمکره راست مغز، با استفاده از تصاویر، احساسات، موسیقی و داستان فعال می شود. انسان ها با استفاده از نیمکره راست خود تصمیم می گیرند. وظیفه شما این است که تا آنجا که امکان دارد نیمکره راست مغز مخاطبان را فعال کنید.، تا بتوانید توجه مخاطبان را برانگیزید.

3) مستقیماً به مخاطبان بنگرید: هنگامی که مستقیماً به شخص نگاه می کنید، هر فردی که پشت سر وی به شکل (V) شکل نشسته است، احساس می کند دارید به طور مستقیم با وی صحبت می کنید. هر چقدر افراد بیشتر احساس کنند با آنها صحبت می کنید و به طور مستقیم با آنها در ارتباط هستید، بیشتر به شما و به آنچه می گویید توجه خواهند کرد.

4) بایستید و سخنرانی کنید: هنگامی که در حضور تعداد زیادی از مخاطبان سخنرانی می کنید، مربعی یک در یک یا یک و نیم در یک و نیم متر در نظر بگیرید و در داخل آن مربع بایستید. از قدم زدن به عقب و جلو به طور مرتب خودداری کنید. این حرکات معمولاً ناشی از عصبی بودن فرد است. اجازه دهید بازوانتان به طور طبیعی در طرفین بدنتان قرار گیرند. با لباسهایتان ور نروید و دستانتان را درون جیب های لباس تان فرو نکنید. هنگامی که به نکته ای اشاره می کنید، به طور طبیعی دستانتان را به سمت بالا و سپس دوباره به طور طبیعی آنها را به سمت پهلوها پایین آورید.

5) به آرامی از نکته ای به نکته دیگر بپردازید: این کار شبیه عوض کردن دنده است، برای مثال می توانید بگویید «اکنون، در ادامه صحبت هایم قصد دارم با شما در مورد این مطلب سخن بگویم که...»

6) حفظ انسجام: مردم از نظر روانی تمایل شدیدی به احساس منطق، برهان و نظم در جهان طبیعت دارند. این امر «حس انسجام» نامیده می شود. هنگامی که به گونه ای سخن می گویید که آشکارا از نکته ای به نکته دیگر می پردازید، این نیاز را برطرف می کنید. در نتیجه مخاطبان در کنار شما احساس آرامش می کنند.

7) از قدرت عدد سه استفاده کنید: یکی از قدرتمند ترین ابزار سخنرانی استفاده از عبارات سه کلمه ای است. برای مثال، سخنرانی جان.اف.کندی در مراسم افتتاحیه حاوی این کلمات بود. «پرداختن هر قیمت، حمل هر بار، رویارویی با هر دشواری.»

8) زمانبندی و سرعت مناسب: مقدار اطلاعاتی که در سخنرانی تان می گنجانید به وسیله مقدار زمانی که به شما اختصاص داده می شود، تعیین می گردد. قانونی که معمولاً سخنرانان حرفه ای از آن تبعیت می کنند این است که برای یک سخنرانی 30 دقیقه ای، سخنرانی را حول محور سه نکته تنظیم می کنند و برای یک سخنرانی 60 دقیقه ای، سخنرانی را حول محور پنج نکته تنظیم می کنند.

9) مخلص و ختم کلام: ساده ترین راه پایان دادن به سخنرانی، جمع بندی و تکرار نکات مهم، به صورت یک به یک و سپس نتیجه گیری طبیعی از محتوای کلام است. مهم ترین اصل این است که کلامتان را با قوت تمام به پایان برسانید.

هنگامی که سخنرانی تان را پایان می دهید مکث کنید، ساکت بایستید و به مخاطبان لبخند بزنید.

دو ویژگی سخنرانان برجسته

1) انرژی و سرزندگی بسیار زیاد: آنها افرادی خونگرم، صمیمی و دوشت داشتنی اند و به گفتگوی پر شور و اشتیاق با مخاطبانشان می پردازند.

2) محتوا و نطق بسیار عالی: از آنجا که گوش دادن به یک سخنرانی شکلی از کسب اطلاعات است و افراد همواره علاقه مند به شنیدن و آموختن ایده های جدید هستند، سخنوران برجسته مطالب عالی و برجسته را با مخاطبانشان در میان می گذارند (تریسی، 1390، صص 194 و 195)

نویسنده: نیره آزادی نقش کارشناس ارشد مشاوره از دانشگاه علامه طباطبایی

منبع: تریسی، برایان(1944). هنر بیان، ترجمه زهرا نسیمی. تهران: پدیده دانش، چاپ سوم، 1390